İş Köpekleri . Adli Hizmet Köpekleri. bomba köpekleri

Terör eylemlerinde bomba köpekleri nasıl hayat kurtarıyor?

Türkiye gündemini son bir kaç haftadır bombalı saldırılar ve eylemler meşgul ediyor. Yapılan eylemlere bakıldığında, eylemlerde kullanılan silah, mühimmat ve patlayıcı maddelerin çok daha önceleri temin edildiği, eylem yapacak hücrelere çok daha önceleri sevk edildiği ve bu  hücrelerin siyasi ortama göre uykuya alındığı bir süreç yaşamışız. Halbuki ülkemizde bomba köpekleri ve iş köpekleri etkin bir biçimde kullanılsaydı şu an bu şekilde bir güvenlik zafiyeti yaşanmazdı.

11 eylül sonrası ABD’de başlayan K9’ların güvenlik hizmetlerinde yoğun kullanımı, İngiltere’de 2005 metro patlamaları ve akabinde Avrupa ülkelerinde meydana gelen terör olaylarından sonra Kıta Avrupası’nda da yoğunlaşmış durumda. Ancak neredeyse son 40 yılını terör ve suç örgütleri ile mücadele içinde geçiren ülkemizde K9 kullanımı ile ilgili yeterli alt yapı oluşturulamadığı gibi, kullanımın yaygınlaştırılması da sağlanamadı. Bu durum yetersiz sayıdaki emniyet ve askeri K9 idarecilerine olağanüstü durumlarda büyük iş yükü getirmekte, ancak ihtiyaç duyulan güvenlik düzeyine ulaşılamamaktadır.

Peki bomba köpekleri etkin bir şekilde nasıl kullanılmalı?

Patlayıcı madde arama köpekleri diğer bir tabir ile bomba köpekleri suç ve terör örgütlerinin eylemlerinde kullandıkları mühimmat ve patlayıcı maddeleri tespit etmede son derece etkilidirler .Ancak doğru kullanıldıkları sürece…

Bu soruya cevap vermeden önce hemen hemen 15 yıldır üzerinde durduğumuz K9’ların Güvenlik birimlerince kullanımı konulu çalışmamızdan bir alıntı yapmak istiyorum.

K9’larla icra edilen Güvenlik Hizmetini 4 ana grupta ele almaktayız.

1-) Önleyici Kullanım: Bu kullanımda , k9 ekipleri yasa dışı sevkiyatı yapılan mühimmat ve patlayıcı maddelerin hareketliliğini engellemiş olurlar. Düşük güvenlik seviyesindeki  bir uygulamadır. Ancak az sayıda k9 ekiplerinin bulunduğu birimler için çok önemli bir çalışmadır.

2-) Caydırıcı Kullanım: Daha fazla K9 ekiplerinin diğer güvenlik birimleri ile koordine edilmiş bir biçimde  , şok kısa süreli ve değişken bir şekilde yaptıkları uygulamaları ihtiva etmektedir.

3-) Operasyonel Kullanım: Yüksek güvenlik gerektiren durumlarda , şehrin farklı girişlerinde  veya şehrin farklı bölgelerinde aynı anda başlayan uygulamalar olduğu gibi , ihbar veya istihbarat ile elde edilmiş bilgiler ışığında da yapılan uygulamalardır.

4-) Adli Kullanım: Adli kullanımda ise daha çok ele geçirilen zanlıların  veya itirafçı/ihbarcı kişilerin adli makamlara verdikleri ifadeler doğrultusunda yapılan uygulamalar kast edilmektedir.

Yukarıdaki farklı kullanım şekilleri göz önünde bulundurulduğunda ülkemizde kolluk kuvvetlerine ait bomba köpeklerinin önleyici amaçlı çok etkin kullanıldıklarını söyleyemeyiz.

Suç ve terör örgütlerinin eylemlerde kullandığı mühimmat ve patlayıcı maddeler yasa dışı yollar ile ülkemize sokulmaktadır. Ülkeye giren yasak maddeler sınır bölgelerinden yük hayvanları veya araçlarla yerleşim bölgelerine taşınmaktadır. Bu durumda düzenli olarak bu geçiş güzergahlarında K9 ekipleri ile denetimlerin yapılması gerekmektedir. Bu tip önleyici uygulamaların farklı zaman dilimlerinde, güzergahın farklı bölümlerinde yani değişen zaman ve mekanlarda yapılması çok daha etkin bir çalışma olur.

1-) Önleyici aramalarda uygulama  kontrol noktalarında durdurulan araçların şüphe arz edenlerinin aranması şeklinde yapılır. Bunun için uygulamayı yapan personelde ciddi bir profilleme tecrübesi ve terör bilgisi bulunması gerekmektedir.

Bir K9 bomba detektörü köpeğin gün içerisinde, hava şartlarına da bağlı olarak en fazla 4/6 saat arası arama yapabildiği göz önünde bulundurulduğunda, sadece bir K9 ekibi ile bile önemli ölçekte önleyicilik sağlanacağı malumdur.

2-) Caydırıcı kullanım ile ilgili olarak ise uzmanların farklı görüşleri olsa da, bir kaç ekibin aynı anda arama yapması, sık sık yer değiştirmesi, bu esna da sivil ekiplerin de heyecanlanan panikleyen veya kontrol noktasından kaçmaya çalışan kişileri tespit etmesi mantığına dayalı bir çalışmadır.

Bir anda yapılacak uygulama beklenmedik anda sona erdirilerek , büyük bir caydırıcılık sağlanacaktır. Aynı gün içerisinde şehrin farklı giriş çıkışlarına yönelik yapılacak kontrollerde şehir girişlerinde plaka okuma sistemleri, şehir içlerindeki mobeseler, uygulama alanının belirli çapındaki telefon görüşmeleri kontrolü de eş zamanlı olarak  yapıldığında yapılan uygulamanın ne denli etkili olacağını kestirmek mümkündür.

Operasyonel kullanımda ise Emniyet, Jandarma, Gümrük ( o şehirde var ise ) komşu kentler ve/veya Merkezden ( EGM)  gelecek takviye ekipler ile topyekün yapılacak bir uygulama söz konusu olmalıdır. Operasyonel uygulama daha sonuç odaklıdır.

Bu farklı seviyedeki uygulamaların yıl içerisinde belirli plan içinde yapılması, K9 ekiplerinin sürekli aktif kullanılmasını gerektiren bir çalışmadır. Ülkemizdeki en büyük sorun güvenlik yöneticilerinin K9 ekiplerini doğru ve etkin bir biçimde kullanamamalarıdır!  Bununla birlikte farklı kurumlarda görev alan K9 birimlerinin müşterek operasyonlar yapamamaları da önemlidir. Ancak K9 ekiplerinin  taktik arama  teknikleri konusunda da bilgi ve becerilerinin artması gereklidir.

Güvenlik hava gibi olmalıdır. Varlığı mümkün olduğunca hissedilmemeli, yokluğu hemen anlaşılabilmeli, öldürücü seviyeye gelemeden gerekli önlemler alınmalıdır.

Polis ve Askeri Köpek Eğitim Uzmanı - K9 Trainer Göktan Eker's Blog